PARATİROİD HASTALIKLARI

PARATİROİD HASTALIKLARI 

Paratiroid bezleri, boyunda tiroid bezine komşu kırmızı mercimek boyutunda yapılar olup, genellikle 4 adettir. Temel görevleri kan dolaşımındaki kalsiyum seviyesini düzenlemek olup Parathormon (PTH) sentezinden sorumludur. Bu bezlerin fonksiyon bozukluklarında en ön planda kemik metabolizması, kalp ve damar sistemi ile böbrekler etkilenir. Hastalıkları 4 ana başlıkta yer alır:

• Primer Hiperparatiroidizm
• Sekonder Hiperparatiroidizm
• Tersiyer Hiperparatiroidizm
• Paratiroid Kanseri

Primer hiperparatiroidizm bu bezlerden biri, birkaçı veya hepsinin normalden fazla çalışması ile gelişen bir hastalıktır. Kandaki kalsiyum seviyesinin ve PTH seviyesinin yükselmesi, idrar ile atılan kalsiyumun miktarının artması ile karakterizedir. Primer hiperparatiroidizm için klinik değerlendirme ve cerrahi kararı multidisipliner olarak yapılmalıdır. Cerrahi planlaması için fazla çalışan bez/bezlerin yerinin tespit edilmesi minimal invaziv (küçük kesi veya izsiz) yöntemler ile cerrahi yapılmasına imkan verir.

Sekonder Hiperparatiroidi, paratiroid bezlerinin böbrek yetmezliği, D vitamini eksikliği gibi durumlarda kan kalsiyum düzeyini normal sınırlar içinde tutabilmek için uyarılması ile büyümesi ve fazla hormon salgılaması ile ilgili oluşan tabloya verilen isimdir. Günümüzde diyaliz sırasında kullanılan yeni tedaviler nedeniyle daha az ameliyat gerekse de komplikasyonlar geliştiğinde ve ileri hastalıkta en etkin tedavi paratiroid bezlerin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Genellikle 4 bezden 3,5 tanesi çıkartılır, kalan yarım bez ya yerinde bırakılır, ya da ön kola küçük parçalara bölünerek ekilir.

Tersiyer hiperparatiroidi ise, genellikle böbrek nakli sonrası görülen bir hastalık formu olup, sekonder hiperparatiroidiye neden olan uyarı ortadan kalktığında, büyümüş olan paratiroid bezlerinin tamamen kontrol dışı olarak çalışmaya başlaması durumudur. Sekonder hiperparatiroidi gibi tedavi edilir, çıkarılacak 3,5 bezden biri mutlaka en çok büyümüş olan bez olmalıdır.

Paratiroid Kanseri oldukça nadir bir hastalıktır, görülme sıklığı düşük olmasına karşın son derece agresif bir kanser olduğundan ön tanıda mutlaka akla getirilmeli ve değerlendirme ona göre yapılmalıdır. Çok yüksek PTH değerleri varlığında, hızlı gelişen tablolarda ve yapılan görüntüleme tetkiklerinde şüphelenilmesi ile tanı konulabilir. Paratiroid bezi ile beraber, aynı taraftaki tiroid lobu, o bölgede yer alan lenf bezlerinin çıkarılması gerekir.